Op 16 december 2022 is de langverwachte brief van minister van Gennip (ministerie Sociale Zaken en Werkgelegenheid) verschenen om de juridische positie van de zelfstandige te verduidelijken. De overheid wil schijnzelfstandigheid tegengaan. Een schijnzelfstandige is iemand die in de praktijk als zelfstandige werkt terwijl er volgens het arbeidsrecht sprake zou moeten zijn van een dienstverband. Vanaf 2025 wil de overheid weer volledig gaan handhaven op de wet DBA (deregulering beoordeling arbeidsrelaties). De brief benoemt drie hoofdcriteria om te beoordelen of sprake is van schijnzelfstandigheid of van ondernemerschap.

In de Kamerbrief ‘Aanpak mismatch sociaal-medisch beoordelen en hardheden WIA’ van 26 augustus 2022 benoemt minister van Gennip (SZW) haar plannen op korte, middellange en lange termijn. De hoogste prioriteit heeft voor de korte termijn het wegwerken van de achterstanden bij de sociaal-medische beoordelingen. Hiervoor krijgen 60-plussers per 1 oktober 2022 een vereenvoudigde WIA-beoordeling. Deze tijdelijke maatregel raakt ook de WGA-eigenrisicodragersverzekeringen omdat de financiering van deze WIA-uitkeringen gaat lopen via het Arbeidsongeschiktheidsfonds.

UWV kampt met grote achterstanden bij de WIA-claimbeoordelingen. Ze slagen er vaak niet meer in om binnen de 104 weken wachttijd vast te stellen of de zieke werknemer recht heeft op een WIA-uitkering. Om te voorkomen dat mensen tijdelijk geen inkomen hebben, kan de werknemer wel een voorschotuitkering van UWV krijgen. Dit voorschot wordt echter ook bij de WGA-eigenrisicodrager in rekening gebracht. Dit betekent extra controleslagen voor de werkgever of het voorschot wel volledig wordt terugbetaald als er sprake is van een 35-minner of een IVA-gerechtigde.

Nu Rutte-IV van start is, is natuurlijk de vraag wat we van dit nieuwe kabinet kunnen verwachten op het gebied van sociale zekerheid en inkomen. Op hoofdlijnen is in het coalitie-akkoord wel een richting geschetst, echter veel is nog altijd onduidelijk en zijn er nog vele open eindjes die ook binnen Rutte-III nog niet opgelost waren. Het is dus wachten op de wetsvoorstellen om meer duidelijkheid over de details te krijgen.

Sinds 1 januari 2020 kan de MKB verzuim-ontzorg-verzekering worden afgesloten en ruim 6.000 werkgevers hebben dat tot nu toe gedaan. Demissionair minister Koolmees, werkgeversorganisaties en het Verbond van Verzekeraars zijn niet ontevreden over dat aantal, want de verzekeringsgraad was al groot. Waarom wil men dan toch terug naar een loondoorbetalingsperiode bij ziekte van 1 jaar?

In alle verkiezingsprogramma klinkt de echo van de commissie Borstlap door. Dus minder zzp’ers, meer vaste contracten en het terugbrengen van de loondoorbetalingsperiode bij ziekte. Bijgaand boekje geeft een samenvatting van de adviezen.

Per 1 januari 2021 kunnen kleine bedrijven die stoppen door het pensioen of overlijden van de werkgever, compensatie aanvragen voor de transitievergoeding die dan aan werknemers betaald moet worden. Op een later moment gaat de regeling ook gelden voor bedrijfsbeëindiging door langdurige arbeidsongeschiktheid.

Werkgevers klagen al enige tijd over de hoge lasten van ziekte en arbeidsongeschiktheid. De politiek heeft zich dan ook over de vraag gebogen hoe deze lasten verlaagd kunnen worden en hoe de WIA meer activerend te maken is. De oorspronkelijke plannen uit het regeerakkoord Rutte 3 werden in december 2018 van tafel geveegd. Daar zijn inmiddels andere maatregelen voor in de plaats gekomen. Wat is de laatste stand van zaken? Marjol Nikkels bespreekt de Maatregelen loondoorbetaling bij ziekte en arbeidsongeschiktheid.

Er is veel te doen om de WIA. Was deze wet in eerste instantie zeer succesvol, nu is het tij gekeerd. De WIA-instroom blijft maar stijgen en dat zal naar verwachting ook zo blijven. Wat is er aan de hand? Gaat de WIA op de schop? Verschillende commissies lijken in die richting te wijzen. Marjol Nikkels schreef voor Advisie over de laatste ontwikkelingen.

Op 23 januari is het langverwachte eindrapport van de Commissie Regulering van werk onder leiding van Hans Borstlap verschenen. De Commissie heeft zich gebogen over de vraag of de huidige wet- en regelgeving van werk voldoende toegesneden is op toekomstige behoeften en omstandigheden. Het antwoord is nee: we moeten in Nederland de bakens verzetten. In dit artikel beschrijft Marjol Nikkels de belangrijkste aanbevelingen van de commissie.