De warme wens van Den Haag: een leven lang doorleren
Dinsdag 30 augustus de autoradio wat harder gezet want er was nieuws van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Nou is dat normaal gesproken geen instantie waar je als CS Opleidingen, dus als school of opleidingsinstituut, standaard scherp je aandacht op vestigt. Maar er was nieuws over een leven lang doorleren en als bestuurslid van een opleidingsinstituut spits je dan toch je oren.
“De overheid vraagt van burgers de afgelopen jaren steeds nadrukkelijker dat ze, naast hun baan, zorg verlenen en scholing volgen” zo schrijft het SCP. Een van de boegbeeldkreten is natuurlijk de duurzame inzetbaarheid. Maar helaas blijkt na onderzoek door het SCP dat het percentage bijlerende en doorlerende werknemers in de periode 2004 -2014 gelijk is gebleven op een teleurstellende 40% (van de beroepsbevolking). Een extra reden voor teleurstelling is dat dit percentage bij laagopgeleiden, voor wie bijscholing juist extra belangrijk is, nog lager is: slechts 24%. Juist deze groep is extra kwetsbaar voor vroege uitval uit het arbeidsproces en dan zijn alle aanvullende opleidingen als extra draagvlak voor kansen natuurlijk welkom.
Zouden werkgevers echt minder betrokken zijn?
SCP ziet de flexibilisering van de arbeidsmarkt als belangrijkste oorzaak. Werkgevers zouden minder in hun werknemers investeren vanwege de geringere binding. CNV vakbondsbestuurder Maurice Limmen roept ook nog iets over betrokken werkgevers, investeren in werknemers en eerlijke arbeidsrelaties. Zou het dat echt zijn en waren werkgevers op het hoogtepunt van de economische crisis in 2014 minder betrokken dan in 2004?
Natuurlijk verandert de samenleving in een bijzonder rap tempo en de arbeidsmarkt verandert en flexibiliseert zeker net zo snel. Zo kiest de hoog opgeleide jeugd vanwege minder regeltjes en meer persoonlijke vrijheid tegenwoordig toenemend voor het MKB, ondanks dat er daar misschien wel wat minder kan worden verdiend. Nu in 2016 worden alle records verbroken als je kijkt naar het aantal mensen die Nederland verlaten: meer dan 150.000 van wie velen hoog opgeleid en de meesten blijven in Europa.
Steeds meer 40-plussers betalen de opleiding zelf
Wanneer ik naar onze opleidingen kijk, dan zie ik een steeds grotere groep 40-plussers die als student ‘voor zichzelf kiest’ en zelf de opleiding betaalt van het geld dat zij bij hun ontslag hebben gekregen. De oude baan bood geen uitdaging en voldoening meer, positie, status en inkomensverlies zijn van ondergeschikt belang en kwaliteit van werken en leven worden toenemend dominant waar het de studiekeuzes van deze studenten betreft. Interessant is dat deze groep geen werknemer en geen zzp’er zijn, maar echt student. Hier is voor gespaard, zijn afspraken gemaakt met het thuisfront en het sociale leven gaat een of meerdere jaren op een beduidend lager pitje; ze hebben immers een doel. Misschien dat daar een oorzaak te vinden is? Wat is het doel van een leven lang leren? Een leven lang leren om mee te doen aan de hype van duurzame inzetbaarheid of omdat ‘Den Haag het wil’?
Het zou mooi zijn als…
Binnen CS Opleidingen is het sinds Den Haag per 1 januari 2016 voor werknemers alle kosten voor beroepsonderwijs voor de inkomstenbelasting 100% aftrekbaar heeft gemaakt in ieder geval een drukte van belang. Helemaal een gekkenhuis werd het toen per 1 april van dit jaar daar ook nog eens de keuze voor eigentijd-compensatie in de vorm van een extra belastingreductie of een stevige verruiming van de werkkostenregeling bij kwam. Werkgevers mogen afhankelijk van het opleidingsniveau aan de werknemer een belastingvrije studiestimulansbonus toekennen wanneer de opleiding geheel of gedeeltelijk succesvol is afgerond. Op MBO-niveau loopt dit al snel op tot € 1.000 netto, voor HBO tot € 2.000 netto en voor Post Bachelor tot € 3.000 netto. Daarnaast worden werkgevers sinds 1 april fiscaal gecompenseerd voor de dagen dat de werknemer als student in de schoolbanken zit. Daarom is het mijn verwachting dat wanneer het SCP over 2016 gaat meten, dat de procentuele leercurve een sterk stijgend beeld zal vertonen en in één jaar tijd beslist door de 50% grens zal gaan.
De liefde moet altijd van één kant komen wanneer de overheid iets wil
Maar helaas… al deze regelingen bestaan niet en zoals altijd moet de liefde van één kant komen wanneer de overheid iets graag wil. Het zijn de (ex-)werknemers en de werkgevers die de rekening betalen voor de opleidingen die bij de wens van een leven lang doorleren horen. Om maar een simpel voorbeeld te nemen. Een werknemer is 54 jaar en slachtoffer geworden van de over-bescherming die voortvloeit uit de goed bedoelde maar volledig averechts werkende Wet werk en zekerheid. Daar sta je dan op straat en voor je WW mag je jezelf digitaal aanmelden bij UWV. Je hebt een mooi bedrag meegekregen en je kunt de prachtige opleiding die volop kansen biedt daarvan betalen. Dus snel een mail gestuurd aan UWV met het verzoek om een jaar lang 2 dagen per week vrijgesteld te worden van werk met behoud van de WW-uitkering teneinde de beroepsopleiding te gaan volgen en het diploma te halen. Nou, wat denk je, wat zou het antwoord zijn?
Hmmm, zou die 40% nou echt het gevolg zijn van niet-eerlijke arbeidsrelaties en een arbeidsmarkt met een veel te flexibele schil? Zou het echt? Of zouden er misschien toch ook andere oorzaken te vinden zijn? Ik denk dat werken en leren, duurzame inzetbaarheid en re-integratie beter gedijen in een klimaat met iets tot veel minder regeltjes en de warmte van een fiscale liefde die van twee kanten komt.
