Verzuim en politiek

In mijn tweede blog direct een reactie op een reactie, want ik hoor nog wel eens dat lezers mijn teksten (ook bijvoorbeeld mijn columns in CS Verbindt!) te politiek getint te vinden. Dat is spannend om te horen en welke politieke kleur er bij die tint past, werd overigens niet aangegeven. Voor alle duidelijkheid: de teksten in een blog of column van mijn hand zijn geen afspiegeling van mijn politieke voorkeur. Mijn insteek is: meer aandacht voor de oorzaken en minder voor alleen de gevolgen, zoals de media vooral doen. En hoe ongewenst die aandacht ook is, het is een neutrale boodschap.

Bijvoorbeeld de boodschap dat veel van de huidige cao’s vooral bijdragen aan het belemmeren van de re-integratie, wordt door veel mensen emotioneel en politiek beleefd. Juist daarin liggen de grootste uitdagingen en aandachtsgebieden voor de casemanager, in de delen van het vakgebied waar niet de feiten en/of wetgeving tellen, maar voorkeuren, politiek of de emotie. Bij dergelijke uitdagingen is het noodzakelijk hiermee goed te kunnen omgaan en daarom is dit een belangrijk onderdeel tijdens de beroepsopleiding tot register casemanager.

In al onze opleidingen en in onze boeken adviseer ik de studenten en lezers negatief over zaken als verzuimverlof en het zogenaamde Eigen Regie Model (hierna ERM) waarbij de leidinggevende verzuimverlof afgeeft. Ook een dergelijke boodschap heeft geen enkele persoonlijke of politieke lading, maar is vooral bedoeld om studenten en werkgevers in de toekomst voor torenhoge boetes te beschermen. Heel veel werkgevers zijn inmiddels omgeschakeld naar dit ERM-model en ik begrijp dat mensen niet graag geconfronteerd worden met de eventuele negatieve gevolgen van hun keuze, niemand vindt dit leuk.

Onderzoeksrapport Abrona

Aan de andere kant vindt een beoordeling echter steevast plaats op basis van feiten en wettelijke kaders. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar het onderzoeksrapport dat de Autoriteit Persoonsgegevens (AP, voorheen College Bescherming Persoonsgegevens) heeft opgesteld inzake Abrona. Het is openbaar en voor wie echt is geïnteresseerd, is het vast leerzaam te lezen hoe een onderzoek bij dergelijke trajecten verloopt. Behalve het beschrijven van alle wettelijke kaders zegt de AP op de pagina’s 23 en 24 iets wat bijzonder interessant is: “Het vaststellen of de werknemer arbeidsongeschikt is en de mate waarin hij dat is, is uitsluitend een taak van de bedrijfsarts. De werkgever mag slechts de functionele mogelijkheden en beperkingen verwerken die zijn teruggekoppeld door de bedrijfsarts (of een arbeidsdeskundige)”. Dus ook het advies van de RNVC om de werkgever (leidinggevende) bij de eerste verzuimmelding laten informeren naar de mogelijkheden die de werknemer heeft, is spelen met vuur en legt een onverantwoord grote verantwoordelijkheid bij de leidinggevende.

Abrona heeft de pech dat er toevallig iemand geklaagd heeft, maar insiders weten dat een groot deel van de werkgevers in de Zorg, Onderwijs en Overheid verzuim op basis van ERM door de leidinggevende als casemanager laat begeleiden. Inmiddels is er binnen ERM bij veel van deze werkgevers zelfs al een nog erger model geïntroduceerd: ‘de zelfsturende teams’, de werknemer moet zich ziek melden bij een van zijn collega’s!

Grote verontwaardiging

Veel cynische en veroordelende reacties in de social media; hoe kunnen werkgevers zo werken, controleren of er wel echt sprake is van verzuim, etc. Niet zo moeilijk, als je dat echt wilt weten dan stuur je de werknemer naar de bedrijfsarts. Maar daar gaat het niet om, we willen juist niet dat de werknemer naar de bedrijfsarts gaat, we willen zelf de eerste (verzuim)drempel opwerpen en zelf demedicaliseren. Van verzuim naar mogelijkheden of nog beter; naar inzetbaarheid! En al helemaal als er afgelopen weekend in de media staat dat niet eens de helft van al het verzuim medisch is.
Ik begrijp het, maar het mag niet en je kunt er torenhoge AP-boetes met een minder prettige rapportage door krijgen, om van een close-up in Zembla’s Verzuimpolitie nog maar te zwijgen.

Wat eigenlijk ook niet zou moeten mogen, is een aflevering van Nieuwsuur weiden aan enkel en alleen de gevolgen van de ondergang van TSN. Over een van de belangrijke oorzaken voor het debacle, de enorme financiële lasten op het gebied van de sociale zekerheid, wordt met geen woord gerept. Op de vragen die ik hierover per mail aan de redactie stelde op 4 december 2015, 4 januari 2016 en aansluitend in februari, volgde een oorverdovende stilte; niets, geen antwoord. Op de redactie waren ze het vast met elkaar eens; deze vragen zijn echt te politiek gekleurd, op dergelijk politiek gekleurde vragen over verzuim gaan we echt niet in.