Ideetje voor Kamervragen met kracht 7 op de schaal van Belastingbetalers

Ojee, het spel is op de wagen. Welk spel? Het spel met een team van tegenstanders in een speelveld van sociale werkelijkheid? Ja, zo ongeveer. De slachtoffers die opnieuw slachtoffer dreigen te worden. De rechten worden aangetast, heel links Den Haag staat op zijn achterste benen, de bonden schreeuwen moord en brand en de heer van Dijk (SP) heeft minister Koolmees om een brief gevraagd over het voorstel in het Regeerakkoord dat het arbeidsongeschiktheidscriterium in de WIA aanpast.

Deining met een kracht 3 op de schaal van Links

Een journaliste (ik heb al eerder over een artikel van haar geschreven waarin ze nieuws gebruikt om politiek te bedrijven) heeft in de Trouw van 8 februari voor een stevige deining met een kracht 3 op de schaal van Links gezorgd: “Kunt u op een fiets passen? Dan bent u niet arbeidsongeschikt.” De teerling is geworpen: ‘je mag niet met trucjes’ de rechten van arbeidsongeschikten aantasten. En een trucje is dan bijvoorbeeld dat wanneer je nog één functie kan doen, dat je dan arbeidsgeschikt bent. Het kabinet is van plan de spelregels verder aan te scherpen en het grote risico is dat de arbeidsongeschikten hun verdiencapaciteit kunnen gaan benutten. Want: kun je die baan wel vinden waardoor je arbeidsgeschikt bent? En als je die niet kunt vinden, krijg je een veel lagere uitkering.

Maar stel je eens voor dat je nu lasser van beroep bent en dat je het buitenwerk als lasser niet meer aankunt. Altijd vroeg op, altijd buiten in weer en wind, altijd lange dagen, altijd zwaar werk en na een jaartje of 25 à 30 is het op; je bent begin 50 en je trekt het niet meer. En na 2 jaar verzuim blijkt er dan opeens theoretisch de mogelijkheid te bestaan dat je als callcentermedewerker voor klanten van grote bouwwinkels en constructiebedrijven allerlei vragen over lasmaterialen en laswerkzaamheden  kunt beantwoorden.

Positieve benadering of slachtofferrol?

Is het gegeven dat dit een theoretische baan betreft, dan echt geen redelijk argument dat er uit de beoordeling een lager percentage van arbeidsongeschikt of zelfs werkloosheid komt? Wat is nu eigenlijk de doelstelling van 2 jaar verzuim? Voor altijd, da’s best wel duurzaam, uit het arbeidsproces met een (ogenschijnlijk) onaantastbare uitkering die na een jaartje of 15 geruisloos overgaat in een (ogenschijnlijk) onaantastbaar pensioen? Of juist de positieve benadering in plaats van de slachtofferrol? Goed, het lassen lukt niet meer, maar het is niet het einde van de wereld: er zijn nog genoeg dingen die ik wel kan en wil doen, dus ik neem zelf de regie en maak mijn eigen keuzes.

Ik verwacht dat dit niet de laatste wijzigingen zullen zijn en dat er in de nabije toekomst nog veel meer mensen die nu nog een WGA-uitkering hebben, blij zullen zijn omdat ze zelf omzet draaien of een salarisstrook ontvangen. Uiteindelijk keert de wal straks vanzelf het schip en zullen de oorzaken voor verzuim en arbeidsongeschiktheid, mede versneld door de nieuwe Privacywetgeving, bepalend zijn wie er voor het verzuim en arbeidsongeschiktheid gaat betalen. Zoals de verdeling nu is, wordt dan ongeveer 70% door de werknemers betaald en ongeveer 30% door de werkgevers. Bij een toekomstige verdeling is het handig dat we in Nederland van fenomenen als Werkstress en Burn Out een beroepsziekte hebben gemaakt. Dit gebeurt nergens in Europa omdat ze niet enkel en eenduidig werk gerelateerd zijn. Daarom zijn dit in Nederland  beroepsziekten wanneer ze ‘voor 50% werk gerelateerd zijn’.

Kracht 7 op de schaal van Belastingbetalers

Na de kracht van 3 op de schaal van Links heb ik ook een paar Kamervragen voor wie ze wil en ze zijn goed voor een kracht van 7 op de schaal van alle Belastingbetalers. Het zijn twee vragen en de eerste gaat over hoe de Nederlandse overheid met het verzuimpercentage omgaat. Om niet in een complexe en technische uitleg te verzanden die alleen maar de benzine is voor een wedstrijdje semantisch niettus-echtwellen, zal ik het met een vereenvoudigd voorbeeld uitleggen.

Kamervraag 1

Stel, een werknemer in de zorg verdient € 10,- per uur en werkt 4 (van de 8) uur per dag. De werknemer is een dag ziek en de werkgever betaalt bij ziekte 100% van het loon. Wat is het bedrag dat onder de wettelijke loondoorbetalingsverplichting valt? Juist: 100%, dus € 40,-.

Maar voor de berekening van het verzuimpercentage is de werknemer niet 4 uur maar 2 uur ziek! Hoe dat kan? Door de 4 uur te vermenigvuldigen met de parttimefactor 50%, want de werknemer werkt immers niet volledig (8 uur) maar parttime, is het aantal uren verzuim dat meetelt voor het verzuimpercentage derhalve 2. Ehhhh, maar dat is toch vast een uitzondering? Kijk voor de grap eens hoe Visma (Vernet) of CBS met de parttimefactor omgaan. Op die manier kunnen we inderdaad glimmend van trots berekenen dat het gemiddeld verzuim in Nederland iets meer dan 4% is. Wie het gelooft krijgt een nieuwe fiets.

Zonder grappen, probeer je voor te stellen wat dan eigenlijk het verzuimpercentage is van een school, ziekenhuis, gemeente of zorginstelling die zeggen dat ze 6% verzuim hebben en waar de helft van het personeel parttime werkt? Of nog beter, wat het verzuimkostenpercentage is: maar zo richting het dubbele, dus 10 tot 12% van de loonsom. Ik durf de stelling wel aan dat bij een gemiddelde overheidsdienst maar zo 10% van het bruto jaarloon verdampt, terwijl de verzuimpercentages klinken als een klok. Allerlei normen en doelstellingen worden gehaald, Olympisch goud is er niks bij.

Kamervraag 2

Dinsdag 20 februari wisten een aantal Kamerleden te melden dat ze nog wel potjes bij de scholen zelf zagen om de leraren beter te betalen. De heer Van Meenen van D66 ziet op allerlei plekken geld. De beloofde 237 miljoen voor het komend schooljaar is echter zonder dat de Kamer het beseft al verdampt in de niet bekende verzuimkosten, want de tekorten van het vorige budgetjaar kunnen hiermee worden aangevuld. Maar wel heel bijzonder is dat Kamerlid Heerema hoopt dat de ruim 10.000 leraren die doorbetaald thuis zitten weer aan de slag gaan.

Ik ben even in de war nu, want er is toch sprake van heel veel werkdruk en stress en onderbetaling en nog meer hele erge stakingswaardige dingen in het onderwijs?

‘Ja, dat klopt, de leraren willen minder uren voor de klas staan en de bonden zitten echt niet voor niets met ronkende stakingsteksten aan de onderhandelingstafels’.

Dat begrijp ik, is ook allemaal heel logisch, maar zo’n 10.500 leraren zitten doorbetaald thuis? Kunnen die dan niet meehelpen met het verlagen van de werkdruk? Beetje werkstress wegnemen en paar uurtjes voor de klas staan, gewoon beetje gezellig lekker chill meewerken of zo?

‘Hahaha nee hoor, ik snap je gedachte wel maar dat zie je helaas een klein beetje verkeerd. Kijk, we hebben een reorganisatie gehad en die mensen zijn dus ontslagen’.

Oh? Maar wat bedoelt die mijnheer Heerema dan met 10.500 leerkrachten die doorbetaald thuis zitten, wie betaalt die dan? Het UWV zeker?

‘Nou kijk, normaal gesproken wel dus ik begrijp ook deze gedachte, maar bij grote delen van de overheid, ook bij scholen, is het net iets anders geregeld: daar betaalt de werkgever de WW zelf’.

Oh? Och wat dom van me, nu snap ik het; de WW is maar 70% dus dan bespaar je toch maar mooi 30%! Dat is echt een briljante oplossing, want als die 10.500 leraren individueel gemiddeld € 35.000,- per jaar verdienen, dan verloon je geen circa 367 miljoen euro per jaar (10.500 x 35.000) maar slechts iets meer dan 257 miljoen (367 x 70%)! Dat is toch een besparing van 110 miljoen euro. Ik voel hier een masterplan in wording, want van die beloofde 237 miljoen mogen we dus ook nog eens 110 miljoen aftrekken, want die hebben we immers met de reorganisaties bespaard toch? Dus uiteindelijk kost het slechts 127 miljoen. Koopje!

Ik maak als belastingbetaler even een ander sommetje:

237    miljoen extra (die grotendeels verdampt in niet en verkeerd geregistreerd  verzuim)
257   miljoen aan WW voor thuiszitters die door scholen zelf worden betaald
====
494        miljoen verdampt, en er is niets opgelost.

Dus met 1 miljoen belastingbetalers is dat € 494,- per persoon jaar. Niet meegeteld de kosten voor WW, verzuim en arbeidsongeschiktheid bij Politie, Defensie, de Zorg, Gemeenten, etc. Lijkt me niet alleen een Kamervraagje waard, die WW die door overheden zelf wordt betaald, lijkt me ook een mooi onderwerp om eens voor een blog of een whitepaper aan een specialist voor te leggen. Ik kan me zo voorstellen dat er over dit onderwerp voor menig HR-manager en casemanager bij de overheid wel wat leuks te melden valt. Wordt dus vervolgd.