Da wortik nie bly doorvan.

De afgelopen maanden was het wat stiller. Heel veel studenten, veel projecten, werken aan nieuwe opleidingen, verhuizing naar ons nieuwe pand en even minder behoefte om denksels en vindsels de wereld in te schrijven. Maar zoals beloofd: I’ll be back. En sinds mijn laatste blog is er voldoende wel gebeurd, niet gebeurd, wel geschreven en niet geschreven om weer eens naar het stralende wit van m’n beeldscherm te kijken en letters tot een geheel te laten dansen. In de titel staan wat speelfauten en ik hoop dat ze zo goed in het oog springen dat de gedachte ‘dat klopt niet’ meteen bij je op plopte. Want waar ik benieuwd naar ben, is of je dat gevoel (dat klopt niet) de afgelopen weken bij de volgende onderwerpen ook had.

NRC van zaterdag 19 januari 2019

In dit artikel worden een aantal investeringsplannen van Rutte III tegen het licht gehouden. Ik pak er een paar op:

• 154 miljoen extra voor de politie, doelstelling 1.100 extra politiemensen erbij. Stand na 1 jaar, 100 miljoen euro uitgegeven voor werving en opleiding, eerste agente in 2020 verwacht.
• Basisonderwijs 270 miljoen voor stijging salarissen en 10 miljoen om de werkdruk weg te nemen.
• Verpleegzorg 577 miljoen om extra personeel in te zetten.

Krijg je hier ook een gevoel van ‘klopt niet’ wanneer je weet dat dit precies de sectoren zijn die qua verzuim en arbeidsongeschiktheid al jaren slecht scoren? Meer dan 3.000 agenten al jarenlang gefrustreerd thuis laten zitten en denken de echte problemen op te lossen met 1.100 nieuwe agenten?

Wat klopt er niet bij de sector Onderwijs die als (verplicht) eigenrisicodrager zelf de WW voor thuiszittende leraren en docenten betaalt, ongeveer een half miljard per jaar, terwijl er een ernstig tekort aan gekwalificeerde mensen voor de klas bestaat?

In de Verpleegzorg ligt het verzuimpercentage, mede door het Eigen Regie Model en de zelfsturende teams, al jaren ver boven het landelijk gemiddelde. Wat klopt er niet als een half miljard euro extra binnen enkele maanden door verzuim verdampt?

De overeenkomst van wat er niet klopt is eenvoudig; deze sectoren weigeren keer op keer om het echte probleem te (h)erkennen en aan te pakken. Liever wordt er, ook omdat dat politiek zo lekker scoort, met belastinggeld gestrooid om zo de suggestie te wekken ‘dat we nu echt goed bezig zijn’.

Burn out, hyping en nudging

Hyping kennen we vast allemaal, iets met een overdaad aan media-aandacht populair maken, terwijl nudging wat minder bekend is. Maar je kunt er bijvoorbeeld maar zo president van Amerika mee worden. Nudging is een vorm van beïnvloeding; groepen  mensen bijvoorbeeld met social media of andere vormen van media op het juiste moment subtiel het juiste zetje geven om een bepaalde keuze te maken of mening te hebben. Voor de media en de politiek een machtig instrument dat inmiddels veelvuldig wordt ingezet. Wat klopt er niet aan de laser waarmee instanties als bijvoorbeeld TNO, het ministerie van Sociale Zaken en het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, via genoemde media burn-out eendrachtig als beroepsziekte in ons netvlies willen branden? Het is niet echt subtiel en de vorm van beïnvloeding qua nudging voorbij en het begint bijna op propaganda te lijken.

Het is buitengewoon onhandig, hoewel ik de achterliggende doelstelling begrijp om de kosten voor de keuzeziekte burn-out op deze manier in de toekomst altijd financieel bij de werkgever te kunnen blijven leggen. Wat er niet aan klopt, is dat men vanuit financieel perspectief symptomen bestrijdt terwijl werknemers met het oog op een robotiserende toekomst juist baat hebben bij zelfreflectie en essentiële vragen als: wat wil je nu zelf met je leven? Waar word je nu echt blij van? Wil je zo oud worden?

In de zoektocht naar de antwoorden op dergelijke vragen liggen de openingen en kansen voor de stappen naar de verandering die nodig zullen blijken om juist los te komen van het slachtoffer-denken met de werkgever als de vijand. Niet alleen werknemers, maar juist de politiek en andere belanghebbers zullen los moeten komen van de verheerlijking van het dienstverband voor onbepaalde tijd, omdat daar de meeste belastingpenningen, leden, abonnementen of wat dan ook aan kleven. Uiteindelijk maakt het werknemers apathisch waardoor ze straks collectief in de loopgraven van het verzuim en arbeidsongeschiktheid springen. De paradox zal zijn dat de politiek en de bonden er zo voor zorgen dat er de komende jaren een tsunami van verzuim op de werkgevers in de BV Nederland komt afrollen.

Gelukkig gaan er, ook vanuit de wetenschappelijke hoek, wel steeds meer stemmen op dat werknemers juist met de borging van een brede arbeidsflexibiliteit bewegelijker, creatiever en zo meer weerbaar voor een robotiserende toekomst kunnen worden. In landen als Zwitserland, Engeland en Canada heeft men het basisinkomen als oplossing (geef mensen geld en het komt goed) achter zich gelaten. In Nederland blijven we experimenteren en ik hoop dat er lering wordt getrokken uit de mislukte proef in Finland met het basisinkomen. Wie weet geeft deze (niet de eerste) mislukking ook ruimte voor andere mogelijke oplossingen, bijvoorbeeld zingeving in combinatie met “basis-werk vanuit communities en platforms” .

De integriteit van UWV in geding

Er kwam een hoogleraar sociaal recht van de universiteit Leiden, Barend Barentsen, met stevige teksten in beeld (RTL nieuws 20-2-19). Barend Barentsen, geweldige naam! Ik zie stoere ontdekkingsreizigers ijs en bittere koude trotserend in houten zeilschepen richting de Noordpool varen. Maar deze hoogleraar is pas echt dapper, want hij durft te stellen dat de integriteit van UWV in het geding is. Het UWV dat ieder jaar qua dienstverlening zo goed uit de eigen onderzoeken komt en steevast boven een 7 scoort.

Wat is er gebeurd? UWV heeft wat werkachterstand door verpleegsters in plaats van door verzekeringsartsen laten wegwerken. En zo zijn er ruim 2.550 mensen omgezet naar een IVA-uitkering (75% oude loon tot maximum dagloon tot aan de pensioendatum). Consternatie in Den Haag, dat mag helemaal niet zonder dat er een verzekeringsarts aan te pas komt. ‘Jawel’, zegt UWV, ‘die verzekeringsarts was er ergens wel dus het is allemaal okidoki en helemaal legaal en er moeten nog 30.000 (!!!) dossiers bekeken worden’.

Barentsen duwt ook nog even de vinger op een andere zere plek: bijna 75% van alle dossiers waar de workforce verpleegsters naar hebben gekeken is uiteindelijk ‘IVA’ bevonden,  in tegenstelling tot de gebruikelijke 17%. Kleine voorspelling; dat gaat onderzocht worden en dat onderzoek gaat nog wel even duren, want weet je wel hoe druk het is bij UWV? En dan moeten ook die toestanden met onterechte WW-toekenningen nog onderzocht worden; dat onderzoek komt eerst hoor, de WW was eerder in beeld, eerlijk is eerlijk en we moeten roeien met de riemen die we hebben. Maar weet je wat ik niet vind kloppen? Waar is er ergens ook maar 1 berekening gemaakt van de kosten die de verpleegsters richting de werkgevers en belastingbetalers hebben geduwd? Tot nu toe nergens gezien. Oké, voor de liefhebbers maak ik er eentje op basis van de volgende aannamen:

2.550 mensen krijgen € 2.000,- (te laag) per maand = € 5.100.000,- per maand ( dat is 5,1 miljoen euro) per maand.
€ 5.100.000,- x 12,96 (inclusief vakantiegeld) = € 66.069.000,- per jaar
€ 66.069.000,- per jaar x 10 uitkeringsjaren (te laag) = € 660.960.000,- (dat is dus ruim 660 miljoen euro voor dit groepje. Geluiden vanuit UWV zeggen dat het niet om 2.550 dossiers maar een veelvoud daarvan gaat! Maar ja, waar gewerkt wordt worden vauten gemaakt en dat kost een paar centjes maar dan is de achterstand wel weg, nog 30.000 dossiers te gaan.

Over de centjes niks gehoord en da wortik nie bly doorvan. Jaja, ik weet het, klopt niet 🙂